بیماری دیابت یکی از بیماری هایی است که از تغذیه نادرست ناشی می شود .تحقیقات نشان داده است در بسیاری از موارداین بیماری در اثر مصرف زیاد کربو هیدرات ها و خصوصا قند های ساده بروز میکند .التبه داشتن زمینه ارثی هم تاثیر به سزایی در بروز این بیماری دارد .
یک بیمار دیابتی ،مجاز به مصرف قندهای ساده نیست .در حالی که معمولا این بیماران ولع شدید برای مصرف قند و شکر دارند .اگر چه با صنعتی شدن دنیای امروز ، راه حل این مشکل هم پیدا شده و بیماران با مصرف قند مصنوعی مشکل خود را به گونه ای حل کرده اند ،اما راه حل بهتری هم وجود دارد وآن مصرف (فرو کتوز) بجای قندهای معمول مصرفی و قند های مصنوعی است.
● شناسنامه فروکتوز
فروکتوز یک قند طبیعی و ساده است که فرمولی شبیه گلوکز دارد اما نوع آرایش مولکولهای آن متفاوت است و چون اغلب در میوه ها یافت می شودبه آن ((قند میوه ))فروکتوز در عسل و برخی سبزیها هم یافت می شود .فروکتوز ۷/۱برابرشیرین تر از ساکاروز است و ۳/۲ برابرشیرین تر از گلوکز است بنابراین نسبت به گلوکز و ساکاروز ،میزان کمتری از آن برای ایجاد طعم شیرین و مطلوب مورد نیاز است.اگر چه فرو کتوز هم مثل گلوکز یک قند ساده و بخشی از ساختار ساکاروز (ترکیبی از گلوکز و فرو کتوز )است ،ولی شاخص قند خون آن بسیار کمتر از گلوکز و ساکاروز است.در حقیقت فروکتوز در بین قندها ،کمترین شاخص قند خون را دارد و قند خون را به مقدار بسیار اندکی افزایش می دهد ،آن هم در صورتی که مقدار زیادی فروکتوز مصرف شود.زیادی فروکتوز برای بیماران دیابتی نسبت به سایر قند های موجود ارجحیت دارد.
● قند وارد می شود
هنگامی که قند معمولی یا ساکاروز وارد بدن می شود ،به سرعت شکسته وتبدیل به گلوکز و فروکتوز(اجزای سازنده قند معمولی) می شودو مقدار گلوکز تولید شده آن کمتر از فروکتوز است.
گلوکز قندی است که در تولید انرژی ذهنی و فیزیکی بدن نقش دارد.با افزایش گلوکز خون،لوزالمعده به سرعت انسولین را به داخل جریان خون ترشح می کند و به این وسیله انسولین قادر است گلوکز را به عنوان انرژی بسوزاند. اگر مقدار گلوکز خون خیلی زیاد باشد بخشی از آن به گلیکوژن تبدیل می شود و برای مدت کوتاهی انرژی ذخیره شده را فراهم می کند.اگر گلیکوژن ذخیره شده در مدت کوتاهی به مصرف بدن نرسد ، چربی تبدیل می شود بنابراین مصرف میزان بالای قند در یک وعده موجب ایجاد فشار خون بر لوزالمعده می شود و لوزالمعده ضعیف تلاش می کند به اندازه کافی انسولین ترشح کند تا قند خون بالا را به سطح نرمال برساند . در افرادی که لوزالمعده آنها ضعیف است ، اگر لوزالمعده انسولین کافی تولید نکند شخص میتلا به دیابت و اگر مقدار زیادی انسولین تولیدشود ،فرد به ((هیپو گلیسمی ))(افت شدید قند خون )دچار می شود .به طور کلی این افراد از سطوح غیر طبیعی گلوکز خونشان رنج می برند.
● خلاصه این که
۱) فروکتوز شیرین کننده اصلی عسل ، میوه و سبزی است .
۲) فروکتوز یک قند طبیعی و ساده ،با اندیس گلایسمیک پایین وقدرت شرینی کنندگی بالا ست
۳) فروکتوزطی فرایندهای مختلف در لوله گوارش هضم می شود ودر نتیجه مقدار جذب آن نسبت به گلوکز بسیار کمتر و آهسته تر است.
۴) در صورت مصرف فروکتوز در مقادیر در مقادیر طبیعی ، قند خون افزایش نمی یابد و تنها با مصرف دوز بالای آن (۵۰گرم)قند خون در حد متوسط بالا می رود.
۵) فروکتوز پس از هضم و جذب مستقیما وارد جریان خون نمی شود بلکه در کبد یا جگر به گلیکوژن تبدیل و همان جا ذخیره شده و هنگام نیاز به انرژی تبدیل می شود .
۶) با توجه به این ویژگی های فروکتوز ، می تواند دلیل توصیه متخصصان تغذیه را مبنی بر آنکه ((خوردن میوه ها چقدر اهمیت دارد))درک کنید.این توصیه ها خصوصا برای دیابتی ها اهمیت بیشتری دارد.
زمانی که مقدار زیادی قند (ساکاروز )مصرف می شود، قند خون بالا می رود و در صورت سلامت لوزالمعده ، انسولین کافی تولید می شود تا سطح گلوکز خون به حد نرمال برسد .اگر شخص دیابتی باشد و هیچ دارویی مصرف نکند ،انسولین به مقدار کافی تولید نمی شود و قند خون بالا می رود فعالیت بیش از حد پانکراس باعث ترشح بیش از اندازه انسولین به جریان خون شده و به دنبال آن قند خون افت می کند و به سلامت فرد آسیب می رساند.
● فروکتوز و قند خون
برخلاف گلوکز که به سرعت وارد جریان خون می شودفروکتوز وارد کبد و در آنجا به گلیکوژن تبدیل می شود .این فرایند به انرژی نیاز دارد و اجازه نمی دهد فروکنوز ،مسیر مستقیم خود را طی کند .گلیکوژن ذخیره کوتاه مدت است .هنگامی که سطح گلوکز خون کاهش می یابد ، کبد به سرعت گلیکوژن ذخیره شده را به گلوکز تبدیل می کند زمانی که فروکتوز به طور تدریجی به گلیکوژن و سپس به گلوکز تبدیل می شود لوزالمعده توانایی بهتری برای تثبیت قند خون دارد .تحقیقات مختلف حاکی است مصرف ۱۵ گرم فروکتوز یا کمتر هیچ اثری بر افزایش قند خون ندارد.در افراد غیر دیابتی مصرف فروکتوز سطح انسولین خون را در حد بسیار ناچیز افزایش می دهد . در افرادی که اختلال در ترشح انسولین دارند فروکتوز ۳۰ درصد کمتر از گلوکز توانایی ترشح انسولین را افزایش می دهد . مصرف فروکتوز همراه گلوکز به طرز چشمگیری می تواند میزان گلوکز را کاهش دهد.
● اندیس گلایسمیک یعنی چه ؟
اندیس گلایسمیک در زبان ساده به معنای میزان قند خون بعد از مصرف کربوهیدرات است که ((شاخص قند خون))آن کربو هیدرات نام دارد . فروکتور از کمترین میزان اندیس گلایسمیک (۲۰)برخوردار است .البته در مقایسه با شیر کم چرب که مقدار اندیس گلایسمیک آن ۳۱ است .این میزان در ساکاروز ۵۹ و در سیب زمینی پخته ۹۸است.اگر بخواهید بدانید که مصرف شکر فروکتوز قابل اطمینان است یا خیر باید گفت : ((فروکتوز و دیگر قند ها از سوی سازمان غذا و داروی امریکا (FDA)تایید شده اند . بنابراین هیچ گونه نگرانی درباره مصرف آنها وجود ندارد ))
به علاوه در زمینه آن بر چاقی باید افزود چربی اضافی بدن زمانی ایجاد می شود که انرژی دریافتی بیشتر از انرژی مصرفی باشید کالری اضافه از هر ماده مغذی انرژی زا مانند پرو تئین ،چربی ،الکل و کربوهیدرات هایی مثل نشاسته و قندی مثل فروکتوز حاصل می شود.
علاوه براین ،کمبود فعالیت فیزیکی هم نقش به سزایی در افزایش انباشتگی چربی بدن و پیشترفت چاقی بازی می کند .برخی تحقیقات حاکی است فروکتوز همچون دیگر کربوهیدرات ها قادر به ایجاد حس سیری نیست و منجر به بروز چاقی می شود اما این اطمینان وجود دارد که در صورت مصرف متعادل ،هیچ افزایش وزنی به دنبال مصرف فروکتوز ایجاد نمی شود.
● ماجرای مقاومت به انسولین
مقاومت به انسولین به این معناست که بدن به طور موثر از انسولین تولیدی استفاده نکند و در نتیجه بدن با تولید مقدار بیشتری انسولین ،این فرایند را جبران کند تا سطح قند خون در وضعیت طبیعی حفظ شود.
اگر چه مطالعه مصرف فروکتوز درباره حیوانات آزمایشگاهی ،منجر به ایجاد مقاومت انسولین شده ،اما این نتایج در آزمایش های انسانی به دست نیامد.در حقیقت افزایش چربی بدن ،کمبود فعالیت فیزیکی و استعداد ،ژنتیک ،محرک اولیه در بروزمقاومت انسولین است نه مصرف فروکتوز.
● فروکتوز و چربی خون
علاوه بر چربی ،مصرف بالای کربوهیدرات ها هم نقش کلیدی در ایجاد تری گلیسیرید خون دارد .بناراین تاکید بر مصرف متعادل قند از بروز چنین مشکلی جلو گیری می کند .مصرف بالای فروکتوز باعث می شود قند خون از کنترل خارج شود در حالی که مصرف روزانه ۱۵ گرم فروکتوز یا کمتر هیچ تاثیری بر افزایش قند خون ندارد و مصرف بیش از ۶۰ گرم فروکتوز هم در روز توصیه نمی شود زیرا می تواند اثرات نامساعدی ایجاد کند بنابراین تعادل را فراموش نکنید.
